Para ile İlişkiler

Eğer bu sorulara verdiğiniz cevaplarda tereddütleriniz arttıysa, para ile ilişkinizde güçlendirilmesi gereken alanlar olabilir. Bu konuda adım atmak, yaratıcı platformun uzun vadeli dayanıklılığı için kritik bir ihtiyaçtır.

Başlangıç noktası, maliyetleri ve gelirleri haritalamak olmalı. Bu, çoğu zaman çarpıcı ve sarsıcı bir egzersizdir. Maliyetler üç katmanda düşünülmelidir:

• Her ay düzenli olarak katlanılan sabit giderler,

• Geçmişte yapılan ancak halen yük oluşturan yatırımlar (örneğin mekân yatırımı gibi batık maliyetler),

• Topluluğunuzu ve misyonunuzu desteklemek için henüz aktif bir gideri olmayan, ama esas işinizin bir parçası olan ek maliyetler.

Bu maliyetleri görünür kılmak, kabaca bir bütçe öngörüsü oluşturmak ve özellikle yüksek enflasyonlu ekonomilerde bu verileri düzenli güncellemek, yaratıcı bir platform yöneticisi için en az yaratıcı üretim kadar kritik bir kas geliştirmesidir.

İkinci adım, gelir kaynaklarını çeşitlendirmektir. Dayanıklı platformların ortak özelliği, tek bir kaynağa bağımlı olmamalarıdır. Eğer tüm gelirler tek bir kaynaktan geliyorsa, risk büyüktür. Başlangıçta alınan büyük işler ya da büyük fonlar, kısa vadeli bir rahatlık sağlayabilir; ancak bu durum, maliyetlerin kalıcı olarak artmasına ve sürdürülemez bir yapı oluşmasına yol açabilir.

Görüştüğümüz birçok platform kurucusu, bu tuzağa erken dönemlerinde düştüklerini ifade etti.

Bu çeşitlendirme, topluluktan gelir elde edecek şekilde düşünüldüğünde yaratıcı platformlar daha dayanıklı olabiliyor. Örneğin:

• Mekânı küçük parçalara bölerek farklı kullanımlar için kiralama modelleri geliştirmek,

• Etkinliklerden bilet kesmek,

• İyi bir bilgi ürünü için abonelik sistemi kurmak,

• Topluluk üyelerine küçük ölçekli, erişilebilir eğitimler ve destek programları sunmak,

• Bireysel danışmanlık ve topluluk destek hizmetleri geliştirmek.

Çoğu yaratıcı platformun desteklemeyi hedeflediği topluluğun da gelir problemi yaşadığı yaygın bir durumdur; yani topluluğun alım gücü çoğu zaman zayıftır. Ancak bu durum, toplulukla finansal ilişki kurulamayacağı anlamına gelmez. Tam tersine, dayanıklı yaratıcı platformlarda toplulukla geliştirilen ticari modeller uzun süreli ve sağlam ilişkiler yaratırken, dış kaynaklarla desteklenen sistemler genellikle kısa ömürlü olur ve dayanıklılığı zedeler.

Bu nedenle, alım gücü sınırlı olan topluluğa yönelik ürün ve hizmetler geliştirirken yaratıcı çözümler üretmek kritik önemdedir. Piyasada genel kabul görmüş fiyatlara körü körüne bağlı kalmak yerine, insanların rahatlıkla erişebileceği, birim fiyatı düşük ama ölçek ekonomisi sayesinde toplamda sürdürülebilir gelir sağlayabilecek modeller geliştirmek gerekir. Bu tarz çözümler yaratmak, sadece gelir modelinizi güçlendirmekle kalmaz, toplulukla olan ilişkinizi de daha dengeli ve karşılıklı faydaya dayalı bir hale getirir.

Bu noktada, platformunuza özgü ve topluluğunuzun gerçekliklerine uygun yaratıcı bir ticari model tasarlamak, uzun vadeli dayanıklılık için kritik bir adımdır.

Topluluğun finansal olarak destekleyemediği programları yalnızca sponsor destekleriyle sürdürmeye çalışmak da benzer bir risk taşır. Özel sektör veya uluslararası kuruluşlar belirli bir süre bu programları destekleyebilir; ancak asıl önemli olan, bu desteğin kesilmesi durumunda topluluğun kendi kendini nasıl sürdüreceğidir. Örneğin, sponsorlukla büyümüş bir topluluk ileride başka topluluklara kaynak yaratabilecek mi? Veya destek süreci sona erdiğinde platform, kendi gelir modelleriyle bu yapıyı yaşatabilecek mi?

Bu yüzden, sponsorlu sistemlerde yalnızca başlangıç finansmanını değil, programın kendi ayakları üzerinde durabileceği bir çıkış stratejisini de en baştan kurgulamak, uzun vadeli dayanıklılık açısından hayati önem taşır.

Uzman olduğunuz alanlarda kurumsal danışmanlık yapmak cazip bir gelir kapısı olabilir. Ancak kurumsal işlerin kısa vadeli rahatlatıcı etkisi, bir yaratıcı platformun zamanla bir danışmanlık firmasına dönüşmesine sebep olabiliyor. Bu nedenle, kurumsal projeleri sınırlı tutarak, platformun asıl yaratıcı ve toplumsal misyonuna sadık kalmak önemlidir.

Gerektiğinde banka kredisi gibi klasik finansman araçları da değerlendirilebilir. Özellikle insan kaynağı veya teknik altyapıda ilerlemek için küçük ölçekli ve yönetilebilir finansman yöntemleri, dayanıklılığı artırabilir.

Çoğu yaratıcı platform için hibe programları, gelir çeşitlendirmesi denince ilk akla gelen kaynaklardan biridir. Ancak hibe programı çoğunlukla belirli bir tema veya amaca bağlıdır. Bu hedefler her zaman platformun kendi öncelikleriyle örtüşmeyebilir. Bu durumda iki temel risk oluşur:

• Platformun, kendi amacından uzaklaşıp fon şartlarına göre şekillenmesi,

• Fon akışlarındaki yavaşlık ve koşulluluk nedeniyle nakit akışının bozulması.

Bir hibe başvurusu yapmadan önce şu soruları sormak önemlidir:

• Bu program, bizi kendi misyonumuzdan uzaklaştırıyor mu?

• Bu finansmanın şartları, uzun vadeli dayanıklılığımıza katkı sağlıyor mu?

İyi tasarlanmamış hibe programları, beklenen nakit akışını sağlamaz; proje teslimi ve raporlama süreçleri zamanla asıl odağınızı zayıflatabilir. Size uygun fonu bulana kadar sabretmek önemlidir. “Bir şeyi kaçırıyoruz” duygusuyla hareket etmek yerine, “biz neyi başarmak istiyoruz” sorusuna sadık kalmak gerekir.

Tüm bu adımları atarken temel bir soruyu sürekli hatırlamak önemlidir: Gelirlerimiz bizi amacımıza yaklaştırıyor mu, yoksa uzaklaştırıyor mu?

Cevap: Evet. Yaratıcı platformların ekosistemdeki kritik rollerini gerçekleştirebilmesi için hem sosyal hem de ticari bir misyon taşıması gerektiği açık. Dolayısıyla bu işi yapmayı seçiyorsanız, para kazanmayı öğrenmek bir tercih değil, bir zorunluluktur.

Para ile ilişkiniz, yaratıcı platform kurucusu veya yöneticisi olarak bireysel becerilerinizle doğrudan bağlantılıdır. Bu alanda kendinize bir ayna tutmak için şu soruları sorabilirsiniz:

• Satış ve teklif hazırlama yeteneği,

• İş modeli ve gelir tasarımı becerisi,

• Bütçe planlama ve maliyet yönetimi refleksi,

• Stratejik düşünme ve uzun vadeli plan yapabilme kapasitesi,

• Tahsilat, ödeme takip gibi operasyonel adımlarda esneklik ve netlik.

Bu becerilerde zayıflık varsa, destek hatları kurmak önemlidir. Bazen bir girişimci arkadaş, bazen ailenizde finansal deneyimi olan bir kişi, bazen de doğru bir iş ortağı bu alanlarda eksiklerinizi tamamlamanıza yardımcı olabilir.

Ancak unutulmamalıdır ki bu reflekslerin bir kısmı mutlaka kurucularda/yöneticilerde bulunmalı ya da zaman içinde orada gelişmelidir. Çünkü bu alanlar, dışarıdan delege edilemeyecek kadar kritiktir.

Kendi yapamadığınız şeyleri belirlerken şu iki soruyu sormak önemlidir:

• Gerçekten yapamadığınız için mi?

• Yoksa yapmayı sevmediğiniz için mi?

Bu sorulara vereceğiniz dürüst cevaplar, dayanıklılık kapasitenizi güçlendirecek adımları belirlemenize yardımcı olur.