Yaklaşım & Yöntem
Bu araç seti, bugüne dek yaratıcı platform yürütmüş, girişimcilik tecrübesinden geçmiş; yaratıcı, yeşil ve sosyal girişimcileri desteklemiş; programlar geliştirmiş; bu topluluklar için bilgi ürünleri üretmiş; bu alanlarda araştırmalar, haritalama çalışmaları, iletişim faaliyetleri, trend ve ekosistem analizleri yürütmüş bir ekip tarafından hazırlandı.
Araç setinin ilk tohumu, Inspire Türkiye kapsamında yürütülen haritalama ve eğitim ihtiyaç analizi sırasında fark edilen bir boşlukla atıldı. Araştırmalar sırasında, yaratıcı platformların yalnızca teknik kapasite geliştirme eğitimlerine değil; karşılaştıkları yapısal zorluklara dair daha uzun soluklu, stratejik ve sezgisel içgörülere dayalı destek araçlarına ihtiyaç duydukları açıkça ortaya çıktı. Özellikle yalnızlaşma, yön kaybı, finansal sıkışma gibi tekrar eden sorunlar, dayanıklılığın sadece kriz anlarıyla sınırlı olmadığını; gündelik karar alma, ortaklık geliştirme, ekip kurma gibi süreçlere yayıldığını gösterdi.
Bu ihtiyacı daha yakından anlayabilmek için araştırma sürecini birkaç katmanda yürüttük. Öncelikle, proje kapsamında daha önce yapılan haritalama ve eğitim ihtiyaç analizinden elde ettiğimiz verileri yeniden gözden geçirdik. Kapanmış, dönüşüm geçirmiş ya da farklı aşamalarda direnci sınanmış yaratıcı platformların deneyimlerini detaylı biçimde inceledik. Ardından, hem hâlen aktif olan hem de geçmişte çeşitli kırılganlıklar yaşamış yapılarla birebir görüşmeler yaptık. Bu görüşmeler, yalnızca iyi örnekleri değil; yönsüzlük, tükenme, dönüşüm ve yeniden yapılanma gibi örüntüleri de görünür kıldı.
Eş zamanlı olarak, yaratıcı platform kurma ve işletme deneyimine sahip ekip üyeleriyle düzenli buluşmalar gerçekleştirdik. Bu toplantılarda sahadaki deneyimleri, ortak sezgileri ve tekrar eden pratik gözlemleri bir araya getirdik. Böylece araç setinin yalnızca bilgi aktaran değil; düşündüren, yön bulmaya yardımcı olan, eşlik eden bir yapıya kavuşmasını sağladık.
Süreç boyunca, pandemi sonrası dönemde geliştirilen çeşitli uluslararası araç setlerini, sosyal girişimcilik kılavuzlarını ve kültürel dayanıklılık literatürünü inceledik. Ancak mevcut kaynakların çoğu başarı hikâyelerine odaklanıyor; başarısızlıkların içgörüsünü sistematik biçimde ele almıyordu. Bu boşluğu gidermek adına, başarısızlık hikâyelerine odaklanan yaratıcı buluşmalar organize ettik ve bir danışma kurulu aracılığıyla sürecin yönünü düzenli olarak değerlendirdik.
Son aşamada, geliştirilen araçları ekip içinde test ettik, aldığımız geri bildirimlerle revize ettik ve dijital ortamda erişilebilir, parça parça kullanılabilir bir yapıya dönüştürdük. Bugün içinde bulunduğunuz bu araç seti, yaratıcı platformların karmaşık yapısına uygun, esnek, sezgisel ve bağlama duyarlı bir destek kaynağı olarak tasarlandı.
Limitasyonlar
Bu araç setini, yaratıcı platformların dayanıklılık kapasitelerini güçlendirmek amacıyla, yaklaşık 30 iş günü içinde geliştirdik. Akademik bir araştırma yürütmeyi hedeflemedik; bunun yerine, sınırlı sürede erişebildiğimiz en yüksek çeşitlilikte yapıyla görüşmeler gerçekleştirdik. Yürütücü ekibin kişisel ve kolektif deneyimlerini süzerek, sahadan gelen gözlemleri sistematik hale getirerek ve pratik sezgilerle harmanlayarak yaratıcı platformlara anlamlı eşlik edebilecek bir içerik üretmeyi amaçladık.
Bu araç seti, kriz anlarının ötesine geçerek dayanıklılığı uzun vadeli bir kapasite olarak ele almayı hedefledi. Bununla birlikte, yaratıcı platformlarda başarısızlığın detaylı anatomisini ortaya koyacak kapsamlı bir profil çalışması bu çalışmanın kapsamı dışında kaldı. Böyle bir çalışma, daha uzun vadeli ve çok katmanlı bir araştırma süreci gerektiriyor.
Kültürel ve yaratıcı sektörlerin birçok ortak yönü bulunsa da, aralarında yapısal farklar olduğunu göz önünde bulundurduk. Bu araç setini, bu iki alan arasında dikey bir ayrım yapmaksızın, daha çok alanlar arası (cross-sectoral) çalışan platformların pratiklerine odaklanarak hazırladık. Bu yönüyle çalışmayı tamamlanmış bir son ürün olarak değil; gelişmeye açık bir ilk versiyon olarak değerlendirmek gerekiyor.
Bu araç seti de dahil olmak üzere, araç setleri platformların çok katmanlı sorunlara çözüm sunmaz. Bunun yerine, süzülmüş bilgiyi bir araya getirir, düşündürücü sorular üretir ve anlamlı eşlik sunar. Bu araç setini, bu konularda daha önce düşünmüş, sorgulamaya açık yaratıcı yapılar için tasarladık. Buradaki metotlardan her şeyi çözmesini beklemek gerçekçi olmaz; ancak doğru zamanda, doğru kişiye denk geldiğinde güçlü bir rehberlik sağlayabilir.
Teşekkür
Bu araştırma sürecine gönüllü katkı sunan, özellikle de paylaşılması her zaman kolay olmayan başarısızlık deneyimlerini açık yüreklilikle aktaran tüm kişi ve kurumlara içten teşekkür ederiz. Impact Hub Ankara’da gerçekleşen ve başarısızlığı kolektif biçimde tartışmamıza imkân veren 8. Kırkikindi etkinliğine katılan tüm katılımcılara; yaratıcı platform deneyimlerini samimiyetle paylaşan Engin Ayaz, Ahmet Onur, Fazlı Öztürk, Selin Saygılı, Zerrin Saygılı, Esra Gönen ve Hazan Yılmaz’a teşekkürlerimizi sunarız.
Araçlar
Kaynakça
Amir, M. (2023, October 4). The creative hub movement: More than just creativity. Mereka. https://corporate.mereka.io/blog/the-creative-hub-movement-more-than-just-creativity
Ayaz, E., & Erbirer, E. (2017, October 17). Creative hubs: The map and the territory. Medium. https://medium.com/atolye/creative-hubs-the-map-and-the-territory-4615b71c7fd3
Ayaz, E., & Erbirer, E. (2017, 17 Ekim). Yaratıcı platformlar: Harita ve saha çalışması. ATÖLYE Medium. Yaratıcı Platformlar: Harita ve Saha Çalışması. ATÖLYE Medium.
Ars Electronica. (2022, September 8). Directors Talk: Creative resilience for a Planet B [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=58xEem-8t7E
Baja, K. (2019). Guide to developing resilience hubs. Urban Sustainability Directors Network (USDN). https://resilience-hub.org/wp-content/uploads/2019/10/USDN_ResilienceHubsGuidance-1.pdf
Bernard, S. (2017). Resilience and creative empowerment [TEDx Talk]. TEDxTraverseCity. https://www.youtube.com/watch?v=VZVgG1mZMyQ
Brand, R. (2021, March 4). How to nurture flourishing cultural and creative hubs: Lessons from the Netherlands. https://www.pps.org/article/how-to-nurture-flourishing-cultural-and-creative-hubs-lessons-from-the-netherlands
British Council. (2015). Creative HubKit. https://arts.britishcouncil.org/resources/creative-hubkit
BSR Cultural Pearls Project. (2024). Culture for social resilience: The BSR Cultural Pearls guidebook. Interreg Baltic Sea Region Programme.
Cantwell, E. (2023, April 24). The creative entrepreneur’s guide to failing fast & forward. https://erincantwell.co/2023/04/24/the-creative-entrepreneurs-guide-to-failing-fast-forward/
Carey, H., O’Brien, D., and Gable, O. (2021) Social Mobility in the Creative Economy: Rebuilding and levelling up? Multiple: Creative Industries Policy and Evidence Centre and Work Advance. https://pec.ac.uk/research-reports/social-mobility-in-the-creative-economy-rebuilding-and-levelling-up
Cookman, A., & Whyte, G. K. Y. (2020). Integrating individual and organizational well-being. Stanford Social Innovation Review. https://ssir.org/articles/entry/integrating_individual_and_organizational_well_being#
Community Canvas. (2017). The Community Canvas: A framework to help you build meaningful communities. https://community-canvas.org/
Creative Enterprise Toolkit (2nd ed.). (n.d.). Nesta. https://media.nesta.org.uk/documents/creative_enterprise_toolkit_english_online.pdf
Creative Hubs Connect: A platform to network, collaborate and grow. (2024). Nasalia Latiff. https://corporate.mereka.io/blog/creative-hubs-connect-a-platform-to-network-collaborate-
Creative Hubs in Question: Place, space and work in the creative economy. (2019). Gill, R., Pratt, A. C., & Virani, T. E. (Eds.). Palgrave Macmillan. https://dokumen.pub/creative-hubs-in-question-place-space-and-work-in-the-creative-economy-1st-ed-978-3-030-10652-2-978-3-030-10653-9.html
Creative hubs—The future of the creative economy. Milovanovic, I. (n.d.). Medium. https://medium.com/@irenamilovanovic/creative-hubs-the-future-of-the-creative-economy-aafaa6145a97
Culture for social resilience - The BSR Cultural Pearls. (2024). https://nck.org.pl/sites/default/files/media/documents/2024/The%20BSR%20Cultural%20Pearls%20Guidebook.pdf
Culture in times of COVID-19: Resilience, recovery and revival. (2022). UNESCO and Department of Culture and Tourism, UAE. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000381524.locale=en
Dovey, J., Pratt, A., Lansdowne, J., Moreton, S., Merkel, J., & Virani, T. (2016). Creative hubs: Understanding the new economy. British Council. https://www.britishcouncil.ro/sites/default/filescreative_hubs_understanding_the_new_economy_report.pdf
European Creative Hubs Network (ECHN). (2017). How to set up a creative hub. https://creativehubs.net/uploads/Creative-Hubs-Madrid-Toolkit_Final.pdf
Goldsmith, K. (2020, December 30). Fail safe, fail smart, succeed! Part one: Why focus on failure? https://blog.kevingoldsmith.com/2020/12/30/fail-safe-fail-smart-succeed/
Harrin, E. (2021). A complete guide to RACI/RASCI charts. Rebel’s Guide to Project Management. https://rebelsguidetopm.com/a-complete-guide-to-raci-rasci-charts/
Harvard Business Review. (2019, December 17). The tipping point between failure and success (No. 713) [Audio podcast episode]. In HBR IdeaCast. https://hbr.org/podcast/2019/12/the-tipping-point-between-failure-and-success
Hedner, T., Abouzeedan, A., & Klofsten, M. (2011). Entrepreneurial resilience. Annals of Innovation & Entrepreneurship, 2(1). https://doi.org/10.3402/aie.v2i1.6002
Hersey, P., & Blanchard, K. H. (n.d.). Situational leadership: A summary. [PDF document]. https://chat.openai.com/share/file-NkG9LA1LcGWzUYjAtsKyf2
Hordijk, A., & Glad, T. (2021). Social ecologies: The practice of ecosystem-building. Impact Hub Amsterdam. https://amsterdam.impacthub.net/wp-content/uploads/2021/12/Article-Social-Ecologies_-The-Practice-of-Ecosystem-building-Final-11.2021.pdf
Impact Hub Phnom Penh. (n.d.). Doing good, staying well [Toolkit]. https://drive.google.com/file/d/1sL5YE7f1-HZArm3uaZI9z4SlGTNo0xZi/view
Kuhlke, O. (2024). Make art as if your life depended on it: Trauma-informed care in the creative industries. Artivate: A Journal of Entrepreneurship in the Arts, 13(1). https://www.artivate.org/index.php/artivate/article/view/228/187
Laloux, F. (2014). Reinventing organizations: A guide to creating organizations inspired by the next stage of human consciousness. Nelson Parker. (Türkçesi: Organizasyonları Yeniden Keşfetmek, Optimist Yayınları, 2016) https://www.reinventingorganizations.com/
Latiff, N. (2024). Creative hubs connect: A platform to network, collaborate and grow. Future of Business Insights/News. https://corporate.mereka.io/blog/creative-hubs-connect-a-platform-to-network-collaborate
Milligan, K., Zerda, J., & Kania, J. (2022, January 18). The relational work of systems change. Stanford Social Innovation Review. https://ssir.org/articles/entry/the_relational_work_of_systems_change
National Innovation Centre for Rural Enterprise. (2021). Resilience toolkit – Building better business resilience. https://resilience.nicre.co.uk/
Nesta, Hivos, & British Council. (2020). Creative Hub Leader’s Toolkit. Creative Hubs Academy programme. https://media.nesta.org.uk/documents/Creative_Hub_Leaders_Toolkit.pdf
Nwachukwu, T., & Robinson, M. (2011). The role of diversity in building adaptive resilience. Arts Council England. https://www.thinkingpractice.co.uk/wp-
content/uploads/2016/03/Diversity_and_adaptive_resilience_public.pdf
O’Hara, E., Naik, D., & Gorton, C. (2021). The role of creative hubs in Cornwall & the Isles of Scilly. Falmouth University & Cornwall Council. https://www.falmouth.ac.uk/sites/default/files/download/the_role_of_creative_hubs_0.pdf
Peters, F., Merril, G., & de Nie, H. (2024). Organisational resilience in the Dutch creative industries. Breda University of Applied Sciences. https://verveci.buas.nl/wp-content/uploads/2024/05/Revised-article-220224-1.pdf
Pratt, A. C. (2021). Creative hubs: A critical evaluation. City, Culture and Society, 24. https://drive.google.com/file/d/1uYzuZq-UERUIF7HpkIXRZmjY1BU3wfkc/view
Recipes for Wellbeing. (n.d.). Recipes for Wellbeing platform. https://www.recipesforwellbeing.org/
Resilient Organisations. (n.d.). What is organisational resilience? https://www.resorgs.org.nz/about-resorgs/what-is-organisational-resilience/
Robinson, M. (2010, July). Making adaptive resilience real. Arts Council England. https://www.culturehive.co.uk/wp-content/uploads/2020/10/Making-adaptive-resilience-real-1.pdf
SISCODE Consortium. (2019). Co-creation for society in innovation and science: Toolbox. https://siscodeproject.eu/wp-content/uploads/2019/09/toolkit-27092019-1.pdf
Senior, T. J., Cooper, R., Dovey, J., Follett, G., & Shiach, M. (2018). The hub as organisational model in the creative economy: Core learning from the AHRC Creative Economy Hubs Programme (Report 3). Arts and Humanities Research Council. https://discovery.dundee.ac.uk/ws/portalfiles/portal/49641781/Report_3.pdf
Social Mobility Commission. (2021, September). Socio-economic diversity and inclusion toolkit: Creative industries. https://socialmobility.independent-commission.uk/resources/creative-industries-toolkit/
Vreeswijk, M. P. (2018, March 26). Setting up and running a successful creative hub. Nesta. https://www.nesta.org.uk/blog/setting-up-and-running-a-successful-creative-hub/
West, T., & Black, L. (Hosts). (2023, October 11). Taking the leap with Kerrie Jones (No. 1) [Audio podcast episode]. In The Good Leader Clinic. Acast. https://open.spotify.com/episode/7LrVVo0eA4OgIwfVfSJrIE?si=PRGB055oSSKTwstwwsQdMQ
Wilujeng, S., Soetjipto, B. E., Pratikto, H., & Syihabuddin. (2021). Failure factors on entrepreneurial resilience in SMEs. European Journal of Business, Economics and Accountancy, 9(1). https://www.idpublications.org/wp-content/uploads/2021/04/Full-Paper-FAILURE-FACTORS-ON-ENTREPRENEURIAL-RESILIENCE-IN-SMEs.pdf
Yang, Y. & Danes, S. (2015). Resiliency and Resilience Process of Entrepreneurs in New Venture Creation. Entrepreneurship Research Journal, 5(1), 1-30. https://doi.org/10.1515/erj-2013-0076
Metodoloji Notu
Yaratıcı Platformlar için Dayanıklılık Araç Setinin Geliştirilme Süreci
Sunan: Duygu Vatan